‘We helpen klanten hun regie te behouden’

Jacqueline Wiltink (27) is wijkverpleegkundige bij Sensire en betrokken bij een team, die experimenteert met dat ‘anders werken’ in de wijk, met name in Oost-Gelre en Berkelland. ‘Wij zijn bezig met een beweging, een visie op toekomstbestendige zorg,’ vertelt ze. Haar collega-verpleegkundige Nadine Mastenbroek (24) vult aan: ‘Maar dan niet benaderd vanuit het negatieve, zoals zo vaak gebeurt in de media. Het gaat om veel méér dan alleen personeelsschaarste. Er zitten veel positieve kanten aan een andere manier van zorg bieden. Mensen wonen langer thuis, willen hun eigen regie behouden. Dat vraagt iets van ons. We proberen hen beter te begeleiden bij het zelf veilig uitvoeren van zorgtaken. Ook door een beroep te doen op hun eigen netwerk of met behulp van hulpmiddelen of technologie.’

In gesprek gaan

‘We zijn nu (maart 2023) ongeveer een jaar onderweg. Ik merk dat het van ons als zorgprofessionals ook een andere houding vraagt. Altijd zijn wij dienstbaar geweest, met liefde zorgen zit in ons hart. Klanten mochten altijd bellen, we waren nog net geen 112. Voor een deel moeten we dat nu afleren,’ stelt Jacqueline. Nadine: ‘Zodat we meer ruimte krijgen voor andere klanten.’

De teams in de wijk gaan nu dus letterlijk om tafel met de klant en bepalen samen in een gesprek wat klant zelf kan of zou kunnen leren, wat zijn netwerk zou kunnen en welke rol hulpmiddelen of technologie zouden kunnen spelen. En: of er nog fysieke zorg nodig is. Het gaat erom goed achter ‘de vraag achter de vraag’ te komen en samen de verantwoordelijkheden te bepalen. De ene klant staat open voor zo’n gesprek, hij wil graag zelfstandig blijven of dat weer worden. De ander wil juist graag ‘in zorg’ blijven zoals het al jaren is gegaan.

Overleggen, coachen en begeleiden: óók goede zorg

Nadine: ‘Binnen de teams voeren alle collega’s deze gesprekken, dat is een gedeelde verantwoordelijkheid. De een vindt het lastiger dan de ander, zo nodig helpen we elkaar. Ook communiceren we hierover in de rapportages. Want het is belangrijk om als team op één lijn te zitten.’

Jacqueline vertelt dat de digitale vaardigheid en zelfredzaamheid per klant erg kan verschillen: ‘Soms is het voldoende iemand een instructiefilmpje te sturen over een hulpmiddel om zelf steunkousen aan te trekken. Dan bel je later op en heeft hij het al besteld! Ook zelfvertrouwen kan een punt zijn. Een mevrouw zou vier maal daags zorg moeten krijgen vanwege haar sondevoeding. Wij waren niet op alle tijdstippen beschikbaar en er moest iets geregeld worden. Ze huilde aanvankelijk toen we het woord “beeldzorg” noemden. Maar na twee halve dagen fysieke zorg is ze twee dagen op afstand begeleid en toen deed ze het zelf. Nu kan ze inbellen als er iets is. Dan kijkt op afstand een zorgprofessional mee via de Compaan en dat geeft haar een veilig gevoel, zegt ze zelf.’

Nadine: ‘Zo helpen we iemand de goede weg op, geven we handvatten voor de toekomst. We gaan meer richting adviseren en coachen. Dat dit óók goede zorg is, moeten we leren.’

Medewerkers ondersteund door app

Binnen het toekomstgericht werken past ook een app die het medewerkersgeluk bevordert en hen ondersteunt bij hun werk. Jacqueline demonstreert de app kort in een filmpje. ‘Dit medewerkersplatform is nog in ontwikkeling, we zijn nog volop aan het ontdekken en testen. Dat vraagt geduld en oog voor de langere termijn. De bedoeling is dat hij collega’s meer zeggenschap geeft over hun eigen werk. Zo kun je bijvoorbeeld je voorkeuren aangeven: waar en wanneer werk je het liefst, heb je een voorkeur voor herstelzorg of voor chronische zorg? De planning in de app werkt niet meer met tijdstippen, maar met blokken van twee uur. Vind jij het nodig om een doel uit het zorgplan bij een klant vandaag meer aandacht te geven, dan kan dat. Op termijn willen we ook een klantenapp ontwikkelen.’

Sneller uit zorg

Terugkijkend op haar ervaringen in het eerste jaar bij het team valt het Jacqueline mee hoeveel er al is bereikt. ‘Er gaan echt mensen sneller uit zorg dan ik tevoren had gedacht. Ze hadden hun regie terug. Over het algemeen zijn ze daar blij mee, al schuurt het onderweg soms even. En wij kunnen op die manier meer klanten helpen met minder professionals.’ Nadine: ‘Mij valt op dat familie er soms terughoudender in staat dan de klant zelf. Dat is ook begrijpelijk, zij zitten in een andere rol.’

Als belangrijk pluspunt noemt ze de goede en intensieve samenwerking met NAAST. Jacqueline: ‘Ook met de transferverpleegkundige in het Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem hebben we overleg. Zij weet van ons waar we mee bezig zijn en andersom. Op die manier versterken we elkaar en kunnen we de verwachtingen naar klanten wat beter managen.’

Eerst even beeldbellen

De veel ruimere beschikbaarheid van hulpmiddelen en zorgtechnologie dan vroeger maakt een toekomstbestendige manier van werken beter mogelijk. En sinds corona heeft vooral beeldzorg een ware vlucht genomen. Klanten en zorgprofessionals doen er hun voordeel mee.

Jacqueline: ‘Wat ik vooral geleerd heb van deze nieuwe manier van werken is: kritisch kijken. Je steeds afvragen: ben ik wel nodig? Moet dat acuut nu? Kan het op een andere manier? Is er een rol voor de klant zelf, het netwerk, een hulpmiddel? Kan ik mezelf wat rust gunnen?’ Ze geeft het voorbeeld van een klant die belt over een lekkende wond. ‘Vroeger zou ik direct iemand regelen om daarheen te gaan, nu neem ik een stapje terug en kijk hoe ik het oplos. Videobellen via de Compaan? De dochter vragen een foto te sturen? Het vraagt me mijn oude routines los te laten, maar het werkt.’